تغییر در الگوهای جهانی سلامت و بیماری: انتقال جمعیتی و انتقال اپیدمیولوژیک

با شروع قرن بیستم این امرآشکار شد که مرگ و میر در بسیاری از کشورهای غربی کاهش یافته و باروری در حال کاهش است. این تجربه تاریخی به ظهور تئوری بزرگ جمعیتی یعنی انتقال جمعیتی یا تئوری انتقال منجر شد. آگاهی از دگرگونی سیمای سلامتی در هر کشور از مهمترین اطلاعاتی است که در برنامه توسعه اجتماعی و برنامه ریزی برای تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه مورد استفاده قرار می گیرد. هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی تاریخی تغییر در الگوهای جهانی سلامت و بیماری است. این مطالعه از نوع تاریخی- تطبیقی کمّی است. با استفاده از روش جمع آوری اطلاعات مربوط به داده های جمعیتی و بهداشت و سلامت، آن بخش از داده هایی که در مورد تغییرات جمعیتی و تاثیرات آن بر وضعیت سلامت تا کنون مورد توجه جدی قرار نگرفته اند گردآوری و مورد بررسی تحلیل قرار گرفته است. دگرگونی سیمای سلامتی بر پایه دو گذار جمعیت شناسی و همه گیر شناسی استوار است. دگرگونی سیمای سلامتی تعبیری شناخته شده و علمی است که از دو گذار متعادل نسبت به هم، یعنی گذار جمعیت شناسی و گذار همه گیر شناسی شکل می گیرد. توسعه اجتماعی- اقتصادی طی دو یا سه دهه ی اخیر در ایران، سبب بروز تغییرات عمده ای در شاخص های جمعیتی و همه گیر شناسی کشور شده است. به این منظور اطلاعات مربوط به سرشماری ها و مطالعات جمعیتی در یک فاصله زمانی 45 ساله و نیز اطلاعات مربوط به مرگ در یک فاصله زمانی 30 ساله مورد استفاده قرارگرفته و با مقایسه شاخص های دموگرافیک و اپیدمیولوژیک، سیمای سلامتی کشور در طول زمان و چهره کنونی آن نشان داده خواهد شد.